Baby laten huilen voor betere slaap – goed idee of toch niet?

De meeste ouders beginnen niet aan “laten huilen” omdat ze dat zo’n fijn idee vinden. Het ontstaat meestal uit een mix van vermoeidheid, goedbedoelde adviezen en hoop op een snelle oplossing.

Neem Lisa, moeder van een baby van 6 maanden. Ze had al weken nachten met elk anderhalf uur een voeding. Op het consultatiebureau hoorde ze dat haar baby “eigenlijk al lang door zou kunnen slapen”. Haar schoonmoeder zei erbij: “Je moet hem gewoon even laten huilen, dan leert hij het wel.” Na de zoveelste gebroken nacht dacht Lisa: misschien hebben ze gelijk.

Daar zit meteen de kern: ouders zoeken verlichting. Een baby die beter slaapt, betekent ook ouders die beter slapen. En slaaptekort maakt alles zwaarder. Je voelt je sneller onzeker, emotioneler, en daardoor ben je ook vatbaarder voor harde adviezen.

Maar voordat je een keuze maakt, is het handig om te weten: waar hebben we het eigenlijk over als we zeggen “baby laten huilen”?

“Laten huilen” is niet één ding

Mensen gooien vaak alles op één hoop, maar er zijn verschillende manieren waarop ouders hun baby (deels) laten huilen. En die voelen niet allemaal hetzelfde.

Even afwachten of echt negeren?

Er is een groot verschil tussen:

• Je baby hoort even teuteren, mopperen of kort huilen, en je wacht een minuutje om te kijken of hij zelf weer in slaap valt.
• Je baby huilt hard en lang, en je besluit niet te gaan, ook niet na langere tijd.

In het eerste geval ben je nog steeds heel betrokken. Je luistert, je observeert, je reageert als het oploopt. In het tweede geval ga je bewust niet in op de signalen van je baby. Dat is een totaal andere ervaring, voor jou én voor je kind.

Slaaptraining in stapjes

Dan heb je nog de bekende “slaaptrainingsmethodes”. Die variëren van best wel mild tot behoorlijk strikt. Sommige ouders kiezen bijvoorbeeld voor:

• Kortere wachttijden: eerst 2 minuten wachten voordat je gaat troosten, dan 4, dan 6.
• Aanwezig blijven in de kamer, maar je baby minder actief helpen.
• Heel geleidelijk je hulp afbouwen, terwijl je wel steeds reageert.

In de praktijk zie je vaak dat ouders hun eigen mix maken. Het is zelden zo zwart-wit als in een boek.

Wat gebeurt er met een baby die veel huilt?

Huilen is het enige communicatiemiddel dat een jonge baby heeft. Met huilen zegt hij: er is iets. Honger, pijn, ongemak, angst, overprikkeling, een vieze luier, behoefte aan nabijheid. Hij kan nog niet denken: “Ik ben nu moe, ik zal mezelf eens rustig in slaap ademen.”

Als een baby lang en vaak moet huilen zonder troost, dan gebeurt er iets in dat kleine lijfje. Stresshormonen, zoals cortisol, gaan omhoog. Dat is niet meteen een ramp, maar als dit vaak en langdurig gebeurt, kan het invloed hebben op hoe veilig een baby zich voelt. En dat gevoel van veiligheid is juist de basis voor later zelfstandig slapen.

Dat betekent niet dat elke baby die ooit is laten huilen later een probleem krijgt. Zo simpel is het niet. Maar het helpt om te snappen waarom het voor veel ouders zó tegenstrijdig voelt: alles in je lijf zegt dat je naar je huilende baby toe wilt.

“Maar onderzoek zegt toch dat het kan?”

Je hoort soms: “Uit onderzoek blijkt dat laten huilen geen schade geeft.” Klinkt geruststellend, maar daar zit een flinke nuance.

Veel onderzoeken naar slaaptraining kijken vooral naar:

• Slaapt de baby na een paar weken beter?
• Is er minder gerapporteerde stress bij ouders?

En ja, in sommige studies slapen baby’s na een tijd slaaptraining inderdaad langer achter elkaar. Ouders voelen zich vaak wat uitgeruster. Dat is begrijpelijk.

Maar dan komt de vraag: wat meten we níét? Het is lastig om op de lange termijn precies te meten wat het doet met stressregulatie, hechting en emotionele ontwikkeling. Bovendien zijn baby’s, gezinnen en omstandigheden enorm verschillend.

Een ander punt: in veel onderzoeken wordt gewerkt met mildere vormen van slaaptraining, waarbij ouders wél af en toe reageren en niet urenlang negeren. Dat is wat anders dan een baby consequent laten huilen tot hij uitgeput in slaap valt.

Kortom: het plaatje is genuanceerd. Er is geen harde, universele conclusie als: “Laten huilen is altijd goed” of “Laten huilen is altijd slecht”. Context is alles.

Wat zegt je onderbuikgevoel eigenlijk?

Veel ouders vertellen achteraf: “Het voelde niet goed, maar ik dacht dat het moest.” Ze kregen te horen dat hun baby hen “bespeelde”, “manipuleerde” of “verwend” zou raken als ze steeds gingen. En eerlijk: dat zijn best zware woorden voor een mensje dat nog niet eens weet dat zijn handjes bij hem horen.

Een jonge baby kan niet manipuleren. Hij kan alleen reageren op hoe hij zich voelt. Hij huilt niet om jou te pesten, maar omdat hij iets nodig heeft. Dat kan lichamelijk zijn, maar ook gewoon: nabijheid, warmte, geruststelling.

Als jouw onderbuikgevoel zegt: “Dit voelt niet oké”, dan is dat een signaal om serieus te nemen. Niet omdat je alles op gevoel moet doen, maar omdat jouw gevoel je vaak vertelt waar jouw grenzen liggen.

Maar hoe zit het dan met doorslapen?

We hebben in onze samenleving een beetje het idee gekregen dat een baby van een maand of drie “hoort” door te slapen. En dat als dat niet zo is, jij iets verkeerd doet. Nou ja, laat ik het maar gewoon zeggen: dat beeld klopt niet.

Veel baby’s worden nog regelmatig wakker, ook na 6 of 9 maanden. Dat is normaal. Hun hersenen zijn nog volop in ontwikkeling, hun maagjes zijn klein, hun slaapcycli kort. Het is helemaal niet raar dat ze jou nog nodig hebben om weer in slaap te komen.

Dat betekent niet dat je als ouder alles maar hoeft te accepteren en altijd maar moet ploeteren. Wel dat het eerlijker is naar jezelf als je de lat wat lager legt. “Doorslapen” is geen examen dat je baby moet halen.

Zijn er situaties waarin je een baby even mag laten huilen?

Ja, natuurlijk. Ouderschap is geen perfect-uitvoer-script.

Stel, je hebt een tweeling. De ene baby is in bad, de andere wordt huilend wakker. Je kunt niet door de tijd reizen of jezelf klonen. Iemand moet even wachten. Of je staat onder de douche, je hoort je baby wakker worden, maar je bent nog ingezeept. Ook dan moet je soms een minuutje door.

Het verschil zit in intentie en patroon.

• Kun je niet meteen? Dat is menselijk. Je benoemt het misschien hardop: “Ik hoor je, ik kom eraan” en je gaat zodra het kan.
• Kies je er structureel voor om je baby lang en vaak te laten huilen, terwijl alles in je zegt dat je eigenlijk wilt gaan? Dan is het goed om nog eens kritisch naar die keuze te kijken.

Zachtere alternatieven voor “hard” laten huilen

Als je moe bent, wil je vaak óf een wondermiddel, óf iemand die zegt: “Je mag het anders doen.” Laten we kijken naar wat je wél kunt doen om slaap te verbeteren zonder je baby langdurig te laten huilen.

1. Kijk naar het dagritme

Een baby die oververmoeid is, slaapt vaak juist slechter. Korte wakkertijden, genoeg dutjes en een beetje voorspelbaarheid helpen. Veel ouders merken dat als ze net iets eerder naar bed gaan met hun baby, het inslapen rustiger gaat.

2. Een vast bedritueel helpt echt

Een simpel ritueeltje voor het slapen gaan geeft je baby houvast. Denk aan: pyjama aan, lampen dimmen, korte knuffel, liedje, in bed. Elke avond ongeveer hetzelfde. Het hoeft geen half uur te duren; consequent zijn is belangrijker dan lengte.

3. Troosten mag, ook in stapjes

Je kunt je baby best wel helpen minder afhankelijk van jou te worden, zonder hem aan zijn lot over te laten. Bijvoorbeeld door:

• Eerst altijd te pakken en te wiegen, en later vaker te troosten met je hand op zijn buikje in bed.
• Aanwezig te blijven in de kamer, zachtjes te praten of te hummen, zodat je baby je voelt en hoort.
• Niet direct bij elk geluidje in te grijpen, maar wel te reageren als je hoort dat het echt huilen wordt.

Zo bouw je langzaam af, met respect voor de signalen van je baby.

4. Kijk naar jezelf (ook belangrijk!)

Soms ben jij zó op dat je zelf nauwelijks nog kunt reguleren. Dan is elk huiltje te veel. Dat is niet omdat je een slechte ouder bent, maar omdat je mens bent.

Misschien helpt het als je partner een deel van de nacht overneemt. Of als oma een middagje komt zodat jij kunt slapen. In sommige gemeenten kun je ook terecht bij organisaties voor kraamzorg of jeugdgezondheidszorg voor extra ondersteuning.

Hoe beter jij slaapt en geholpen wordt, hoe makkelijker het wordt om op een manier te reageren die bij jou past.

Wanneer is het tijd om hulp te vragen?

Als je merkt dat:

• je baby extreem veel huilt,
• je zelf tegen een randje aan zit,
• of je twijfelt of er misschien iets medisch speelt,

dan is het slim om niet alleen te blijven aanmodderen.

Je kunt bijvoorbeeld terecht bij:

• het consultatiebureau,
• je huisarts,
• een kinderarts als er zorgen zijn over gezondheid of groei,
• een gespecialiseerde kinderslaapcoach met een zachte aanpak.

Op sites als Thuisarts vind je informatie over veel huilen bij baby’s. Dat kan je helpen om in te schatten of er meer aan de hand kan zijn.

En als je het al hebt gedaan, dat laten huilen?

Misschien lees je dit en denk je: “Oei, wij hebben onze baby wél laten huilen. Hebben we nu iets verpest?” Dat gevoel kan hard binnenkomen.

Laat ik daar helder over zijn: schuldgevoel helpt je niet verder. Ouders doen wat ze op dat moment kunnen, met de kennis, steun en energie die ze dan hebben. Achteraf is het makkelijk praten.

Waar je wél iets mee kunt, is hoe je vanaf nu verder gaat. Je kunt altijd besluiten om het anders te doen, meer te reageren, meer nabijheid te bieden. Baby’s zijn flexibel. Hechting gaat over het geheel aan ervaringen, niet over één periode of één methode.

Zie het als een relatie. Als je een tijdje langs elkaar heen hebt geleefd, kun je ook weer opnieuw verbinding maken. Dat geldt net zo goed voor de band met je kind.

Hoe kies je wat bij jullie past?

Uiteindelijk kom je uit bij een paar vragen die je jezelf kunt stellen:

• Voelt de manier waarop we het nu doen goed voor mij?
• Lijkt mijn baby zich hiermee redelijk rustig en veilig te voelen?
• Kan ik dit volhouden zonder mezelf compleet kwijt te raken?

Als het antwoord op alle drie ongeveer “ja” is, dan zit je waarschijnlijk op een route die bij jullie past.

Is het antwoord op één of meer vragen “nee”? Dan is dat geen mislukking, maar een uitnodiging om bij te sturen. Misschien een zachtere aanpak, misschien meer hulp, misschien lagere verwachtingen.

Wat ik je vooral wil meegeven

Een baby laten huilen voor betere slaap is geen simpel ja-of-nee-verhaal. Het hangt af van:

• de leeftijd en het karakter van je baby,
• jouw grenzen en gevoel,
• de manier waarop je het doet,
• de steun die je zelf krijgt.

Langdurig en bewust negeren van huilen bij een jonge baby past voor veel ouders niet goed, en dat is ook niet zo gek. Korte momentjes waarop je even niet kunt, horen bij het leven. En daartussenin is er een grote grijze zone waarin je kunt zoeken naar een aanpak die vriendelijk is voor je baby én haalbaar voor jou.

Je hoeft geen perfecte ouder te zijn. Een “goed-genoeg” ouder, die probeert te luisteren naar zijn kind én naar zichzelf, is ruim voldoende.

Wil je je verder verdiepen in slaap bij kinderen en wat er normaal is? Dan kun je eens kijken op:

• Gezondheidsnet over slaap bij kinderen,
• Hersenstichting over slaap,
• Slaapinstituut met informatie over slaap.

En ondertussen: wees een beetje mild voor jezelf. Nacht voor nacht, dutje voor dutje, vinden jullie samen je weg.