Snurken: meer dan alleen irritant lawaai in de nacht

Hoe klinkt jouw snurk eigenlijk?

Klinkt misschien als een rare vraag, maar het geluid zegt vaak meer dan je denkt. Sommige mensen brommen zachtjes, anderen produceren een soort schurend gezaag, weer anderen hebben korte, luide snurken met stiltes ertussen. En die stiltes, daar wordt het interessant.

Neem Marieke, 42. Haar man grapte al jaren over haar “bouwvakkers-snurken”. Pas toen hij merkte dat ze soms even helemaal stopte met ademen en dan snurkend “herstartte”, ging er een belletje rinkelen. Overdag was ze uitgeput, hoofdpijn, kort lontje. Wat eerst een grappig verhaal aan de eettafel was, bleek uiteindelijk slaapapneu.

Snurken is dus niet één ding. Het is een spectrum: van hinderlijk maar relatief onschuldig tot een signaal dat je lichaam ‘s nachts staat te vechten voor lucht.

Wat er in je keel gebeurt als je snurkt

Snurken ontstaat doordat de lucht niet vrij door je neus- en keelholte kan stromen. De luchtwegen zijn niet volledig dicht, maar wel nauwer dan handig is. Daardoor gaat de lucht met meer kracht langs zachte structuren: huig, zachte gehemelte, tongbasis, wanden van de keel. Die gaan trillen. Dat trillen hoor je als snurkgeluid.

Een paar dingen spelen hier een rol:

• Spanning van de spieren in keel en tong: tijdens de slaap verslappen die. Bij sommige mensen zakt de tong of het zachte gehemelte net iets verder naar achteren.
• Breedte van je luchtweg: een wat smallere keel, grote amandelen, een lange huig of een scheef neustussenschot kunnen de doorgang verkleinen.
• Luchtstroom: als je door je mond ademt in plaats van je neus, is de luchtstroom vaak turbulenter. Meer turbulentie = meer trilling = meer geluid.

Je kunt het je voorstellen als een tuinslang. Als je de opening een beetje dichtknijpt, gaat het water harder stromen en spetteren. Bij snurken doe je dat niet met water, maar met lucht en een slappe keel.

Waarom sommige mensen ‘ineens’ gaan snurken

Het is zelden echt ineens, maar zo voelt het vaak wel. Je slaapt jaren rustig en dan… opeens ben je ‘diegene die snurkt’.

Een paar veelvoorkomende triggers:

• Gewichtstoename: extra vet rond hals en keel vernauwt de luchtweg. Dat hoeft geen 20 kilo te zijn; soms is 5–7 kilo al genoeg om verschil te maken.
• Rugslapen: op je rug zakt je tong makkelijker naar achteren. Mensen die normaal nauwelijks snurken, kunnen op hun rug ineens flink lawaai maken.
• Alcohol in de avond: ontspant de spieren in keel en tong extra. Het gevolg: slappere weefsels, meer trilling.
• Verkoudheid of allergie: een verstopte neus dwingt je om door je mond te ademen. Mondademhaling en een geïrriteerde keel geven sneller snurkgeluid.
• Leeftijd: naarmate je ouder wordt, worden weefsels in keel en gehemelte wat slapper. Niet charmant, wel realistisch.

Neem Ahmed, 51. Hij merkte dat zijn vrouw hem steeds vaker wakker duwde. Hij was een paar kilo aangekomen, dronk ‘s avonds graag een biertje en sliep vrijwel altijd op zijn rug. Zijn snurken begon als grap, maar eindigde in aparte slaapkamers. Pas toen hij zijn leefstijl onder de loep nam, werd duidelijk hoeveel invloed dat had op zijn nachtrust én die van zijn vrouw.

Wanneer snurken een alarmsignaal wordt

Laten we eerlijk zijn: niet elk snurkgeluid vraagt om een arts. Maar er zijn situaties waarin snurken eigenlijk een rode vlag is.

Let vooral op deze signalen:

• Adempauzes: iemand stopt af en toe even met ademen (10 seconden of langer), gevolgd door een snurk of een soort ‘gasp’ voor lucht.
• Ernstige slaperigheid overdag: in slaap vallen op de bank, in de trein, moeite om wakker te blijven tijdens vergaderingen of autorijden.
• Ochtendhoofdpijn: vooral bij ontwaken, vaak dof en drukkend.
• Onrustige slaap: veel draaien, zweten, vaak wakker worden zonder duidelijke reden.
• Hoge bloeddruk of hartproblemen: zeker in combinatie met luid snurken en overgewicht.

Dit patroon – snurken, adempauzes, verslikken in lucht, slaperigheid – past bij obstructieve slaapapneu. Daarbij klapt je keel tijdelijk dicht tijdens de slaap. Je lichaam schrikt wakker (vaak zonder dat jij het bewust merkt) om weer lucht te happen. Dat kan tientallen keren per uur gebeuren.

Als je dit herkent bij jezelf of je partner, is het geen kwestie van “even aankijken”. Dit is een reden om je huisarts te bellen. Op sites als Thuisarts en de Hersenstichting vind je een goede uitleg over slaapapneu en de gevolgen.

De stille impact op je dag: moe, prikkelbaar, niet vooruit te branden

Snurken lijkt een nachtelijk probleem, maar de schade zie je vaak overdag. Slechte slaapkwaliteit vertaalt zich naar:

• Concentratieproblemen: je leest dezelfde mail drie keer en nog dringt het niet door.
• Prikkelbaarheid: korte lontjes in het verkeer, sneller ruzie thuis.
• Verminderde productiviteit: alles kost meer moeite, je bent trager.
• Minder zin in sociale dingen: je bent simpelweg te moe.

Bij slaapapneu komt daar nog iets bij: elke keer dat je adem stokt, daalt je zuurstofgehalte kort. Dat is een belasting voor je hart en bloedvaten. Op lange termijn verhoogt dat de kans op hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, hart- en vaatziekten.

Het ironische is: veel snurkers hebben geen idee hoe slecht ze slapen. Ze denken: “Ik lig toch de hele nacht in bed?” Maar slapen is niet hetzelfde als herstellen. Als je slaap voortdurend onderbroken wordt, kom je minder in de diepe, herstellende slaapfasen.

Snurken als signaal: wat zegt het over je lichaam?

Snurken is een symptoom, geen diagnose. Het vertelt je dat er iets aan de hand is met:

• Je luchtwegen: nauwer, geïrriteerd, geblokkeerd of tijdelijk dichtklappend.
• Je spierspanning: vooral in keel, tong en kaak.
• Je leefstijl: gewicht, alcohol, roken, slaaphouding.
• Je algemene gezondheid: snurken in combinatie met hoge bloeddruk, diabetes of hartproblemen is gewoon geen goede combi.

Daarom is het handig om snurken niet alleen te zien als “lawaai”, maar als een soort nachtelijke feedback van je lichaam. Misschien is het tijd om iets te veranderen.

Wat je zelf kunt proberen (voor je naar een arts gaat)

Niet alles kun je zelf oplossen, maar meer dan je denkt wel. Een paar dingen die in de praktijk vaak verschil maken:

1. Slaaphouding veranderen

Rugslapers snurken vaker en harder. Op je zij slapen kan wonderen doen. Klinkt simpel, is het niet altijd. Mensen rollen automatisch terug.

Wat helpt in de praktijk:

• Een kussen in je rug zodat je minder makkelijk terugrolt.
• Een stevig, wat hoger kussen voor je hoofd, zodat je nek niet achterover kantelt.
• Er zijn speciale “anti-snurk"-kussens en positioneringshulpmiddelen, maar soms werkt een extra kussen al verrassend goed.

2. Gewicht en leefstijl onder de loep

Ja, het is een open deur. Maar het is ook een van de meest effectieve manieren om snurken te verminderen.

• Een paar kilo afvallen kan al merkbaar verschil geven in de ruimte achter je tong en gehemelte.
• Minder alcohol in de avond, zeker in de laatste 3 uur voor het slapen.
• Stoppen met roken: roken irriteert en verdikt de slijmvliezen in neus en keel. Dat vernauwt de luchtweg.

Op Gezondheidsnet vind je praktische tips rond snurken en leefstijl.

3. Neus vrijmaken

Als je neus dicht zit, ga je automatisch meer door je mond ademen. Dat vergroot de kans op snurken.

• Spoelen met een zoutoplossing kan helpen bij allergie of lichte verkoudheid.
• Bij blijvende neusverstopping (bijvoorbeeld door een scheef neustussenschot of chronische ontsteking) is een KNO-arts soms nodig.

Let op met neussprays: de vrij verkrijgbare, vaatvernauwende sprays mag je maar kort gebruiken (meestal maximaal een week), anders krijg je juist meer problemen.

4. Ritme en slaapkwaliteit verbeteren

Klinkt misschien wat indirect, maar een beter slaappatroon kan snurken verminderen. Als je structureel oververmoeid bent, slaap je dieper en slapper, en kunnen je spieren nog meer verslappen.

• Vaste bedtijd en opsta-tijd, ook in het weekend.
• Schermtijd beperken in het laatste uur voor bed.
• Geen zware maaltijden vlak voor het slapen.

Wanneer je beter niet zelf blijft aanmodderen

Er zijn situaties waarin je beter niet eindeloos kunt blijven experimenteren met kussens, sprays en gadgets.

Zo’n moment is aangebroken als:

• Je partner duidelijke ademstops ziet of hoort.
• Je overdag bijna in slaap valt achter het stuur of tijdens gesprekken.
• Je hoge bloeddruk hebt die lastig te reguleren is.
• Je al van alles geprobeerd hebt (afvallen, minder alcohol, andere slaaphouding) en nog steeds hard snurkt.

Dan is de volgende stap: naar de huisarts. Die kan:

• Vragen stellen over je slaap, gezondheid, leefstijl.
• Je eventueel verwijzen naar een slaapcentrum of KNO-arts.
• Een slaaponderzoek laten doen, vaak met apparatuur die je een nachtje thuis draagt.

Op Thuisarts.nl staat helder beschreven wanneer je met snurken naar de huisarts moet en wat je kunt verwachten.

Behandelingen waar artsen mee werken

Als er uit onderzoek komt dat er meer aan de hand is dan “gewoon snurken”, zijn er verschillende mogelijkheden. Niet iedereen krijgt dezelfde aanpak; het hangt af van de oorzaak.

Een paar veelgebruikte opties:

MRA-beugel (anti-snurkbeugel)

Een MRA (mandibulair repositie-apparaat) is een soort op maat gemaakte beugel die je onderkaak iets naar voren duwt tijdens de slaap. Daardoor blijft de ruimte achter je tong beter open.

• Wordt vaak gebruikt bij mildere slaapapneu en hard snurken.
• Wordt aangemeten door een gespecialiseerde tandarts.
• Werkt vooral goed bij mensen met een naar achter liggende onderkaak.

CPAP-apparaat bij slaapapneu

Bij duidelijke slaapapneu is een CPAP-apparaat vaak de standaardbehandeling. Dat is een apparaat met een masker dat een lichte overdruk in je luchtwegen geeft, zodat je keel niet dichtklapt.

• Ja, het is wennen.
• Ja, het kan je slaapleven redden.

Mensen die jarenlang uitgeput waren, voelen zich soms binnen weken als herboren. Minder snurken, betere zuurstof, diepere slaap.

Operaties

In sommige gevallen kan een operatie zinvol zijn, bijvoorbeeld bij:

• Zeer grote neus- of keelamandelen.
• Een ernstig scheef neustussenschot.
• Ernstig slap, overhangend gehemelte.

Een KNO-arts of kaakchirurg beoordeelt of dit bij jou kansrijk is. Opereren “tegen snurken” is geen garantie; het moet echt passen bij de anatomische oorzaak.

De partner: de onzichtbare tweede patiënt

Over snurken praten we meestal vanuit de snurker zelf. Maar de partner is vaak degene die:

• Wakker ligt.
• De adempauzes als eerste ziet.
• De irritatie en de zorgen voelt oplopen.

Soms is het de partner die uiteindelijk de drempel naar de huisarts overtrekt. En eerlijk: dat is helemaal niet zo gek. Nachtenlang slecht slapen is gewoon slopend.

Het helpt om het gesprek thuis niet te laten verzanden in verwijten ("je houdt me wakker"), maar het te zien als een gezamenlijk gezondheidsprobleem. Je kunt samen een slaapdagboek bijhouden, geluidsopnames maken, noteren wanneer er ademstops zijn.

FAQ over snurken

Is snurken altijd ongezond?

Nee. Veel mensen snurken af en toe, bijvoorbeeld bij verkoudheid of na een avondje drinken. Dat is op zichzelf niet meteen schadelijk. Het wordt pas zorgelijk als het vaak voorkomt, erg luid is, samengaat met ademstops of als je overdag erg moe bent.

Helpen anti-snurkpleisters en gadgets echt?

Soms een beetje, soms helemaal niet. Neusstrips kunnen helpen als je neus wat dicht zit, omdat ze de neusvleugels iets open trekken. Maar als het probleem vooral in je keel zit, lossen ze dat niet op. Duurdere gadgets (trilbanden, apps, speciale kussens) kunnen nuttig zijn bij mensen die vooral op de rug snurken, maar ze zijn geen wondermiddel.

Kan een kind ook snurken, en is dat dan gevaarlijk?

Ja, kinderen kunnen ook snurken. Bij hen zijn vergrote keel- of neusamandelen vaak de oorzaak. Af en toe zacht snurken is meestal niet ernstig, maar luid snurken, ademstops, veel zweten en onrustig slapen zijn bij kinderen wél een reden om naar de huisarts te gaan. Slaapapneu komt ook bij kinderen voor.

Gaat snurken vanzelf over als ik afval?

Bij een deel van de mensen wel, of het wordt in elk geval duidelijk minder. Maar niet iedereen die snurkt is te zwaar, en niet iedereen die afvalt raakt zijn snurken kwijt. Zie afvallen meer als een belangrijke factor die kan helpen, niet als gegarandeerde oplossing.

Hoe weet ik of ik slaapapneu heb?

Je kunt het zelf niet met zekerheid vaststellen. Signalen zijn: luid snurken, ademstops (vaak gezien door een partner), extreem moe zijn overdag, ochtendhoofdpijn, concentratieproblemen. De diagnose wordt gesteld met een slaaponderzoek, meestal via een slaapcentrum of KNO-arts na verwijzing door de huisarts.

Tot slot: snurken is geen karaktertrek

Het is verleidelijk om snurken af te doen als een irritante gewoonte. Maar het is geen eigenschap zoals “hard praten” of “veel bewegen in bed”. Het is een lichamelijk signaal. Soms onschuldig, soms een waarschuwing dat je luchtwegen en je hart- en vaatstelsel het zwaar hebben.

Als jij of je partner elke nacht ligt te luisteren naar een geluid dat eigenlijk niet bij een ontspannen, herstellende slaap past, dan is dat geen luxeprobleem. Dat is een goede reden om actie te ondernemen. Met een paar simpele aanpassingen kun je al verschil merken. En als dat niet genoeg is, staan er in Nederland en België prima slaap- en KNO-teams klaar om verder te kijken.

Snurken is misschien luid, maar de gevolgen zijn vaak stil. Het loont om daar niet langer overheen te slapen.