Planten in de slaapkamer – doen of juist laten?

Waarom we zo twijfelen over planten in de slaapkamer

Laten we beginnen met die hardnekkige angst: planten zouden ‘s nachts je zuurstof opeten. Het verhaal gaat ongeveer zo: overdag maken planten zuurstof, maar ‘s nachts ademen ze zuurstof in en geven ze koolstofdioxide af. En dat zou dan gevaarlijk zijn.

Klinkt spannend, maar in een normale slaapkamer met een paar kamerplanten stelt dat eigenlijk niets voor. Een mens verbruikt in de nacht veel meer zuurstof dan een paar potplanten bij elkaar. Je partner “ademt” dus meer weg dan al je planten samen, om het even heel onelegant te zeggen.

De echte vraag is eerder: doen planten merkbaar iets voor je luchtkwaliteit, je stemming en je slaap? Daar wordt al jaren onderzoek naar gedaan. Sommige studies laten zien dat planten kunnen helpen om de lucht wat minder droog te maken en bepaalde stoffen uit de lucht te filteren. Andere onderzoeken zijn weer wat terughoudender en zeggen: verwacht geen wonderen, maar het kan wel bijdragen aan een prettiger gevoel in de ruimte.

En dat is precies waar het in de slaapkamer om draait: een ruimte waar je zenuwstelsel tot rust komt. Als een paar planten je kamer huiselijker, zachter en minder klinisch maken, dan wint dat het vaak al van de theoretische discussies over één procent meer of minder zuurstof.

Wat planten met je hoofd doen (en dus met je slaap)

Neem Eva, 34, die al jaren moeite had om in slaap te vallen. Haar slaapkamer was praktisch ingericht: wit, grijs, een strak bed, een kledingkast, that’s it. Op een gegeven moment zei een vriendin: “Je kamer voelt een beetje als een logeerkamer in een hotel, niet als jouw plek.” Eva zette een sansevieria op haar nachtkastje en een hangplant bij het raam. Geen wereldschokkende make-over. Maar ze merkte dat ze zich ‘s avonds sneller “thuis” voelde.

Dat is het gekke met planten: ze geven een ruimte meteen iets levendigs en zachts. Uit onderzoek naar “biophilic design” – ontwerpen met natuurlijke elementen – blijkt dat groen in je omgeving stress kan verlagen en je hartslag rustiger kan maken. Minder stress en een rustiger lijf zijn weer gunstig voor je slaap.

Is dat puur psychologisch? Vast voor een groot deel. Maar eerlijk: maakt dat uit? Als jij je rustiger voelt omdat je niet in een kale doos ligt, maar in een ruimte die een beetje leeft, dan is dat gewoon winst.

Maar hoe zit het dan met luchtkwaliteit en allergieën?

Hier wordt het vaak wat technischer, maar laten we het simpel houden.

Planten en lucht zuiveren – sprookje of niet?

Je hebt vast wel eens gelezen dat planten je lucht “reinigen”. Bekend is het oude NASA-onderzoek naar kamerplanten en luchtkwaliteit. Dat klonk geweldig: planten die gifstoffen uit de lucht halen. Alleen: dat onderzoek was gedaan in afgesloten ruimtes onder gecontroleerde omstandigheden. In een gewone slaapkamer met een raam open, een deur die soms opengaat en ventilatie, is het effect veel kleiner.

Dat betekent niet dat planten niets doen, maar wel dat je je slaapkamer niet moet zien als een soort mini-bos waar alles vanzelf fris wordt. Ventileren blijft veel belangrijker dan welke plant dan ook. Op sites als Thuisarts.nl en RIVM lees je hoe belangrijk frisse lucht en ventilatie zijn voor je gezondheid.

Allergieën: wanneer planten geen goed idee zijn

Heb je last van hooikoorts, astma of andere luchtwegklachten? Dan moet je iets kritischer kijken.

Planten kunnen op drie manieren lastig zijn:

• Ze kunnen pollen (stuifmeel) afgeven.
• Ze kunnen schimmel in de potgrond krijgen.
• Ze kunnen stof aantrekken op hun bladeren.

Als je vaak verkouden lijkt, veel niest of ‘s ochtends wakker wordt met een verstopte neus, is het slim om even te testen: haal tijdelijk de planten uit je slaapkamer en kijk wat er gebeurt. Blijft alles hetzelfde? Dan is het waarschijnlijk geen groot probleem. Merk je verschil? Dan kun je beter kiezen voor soorten die weinig stuifmeel afgeven en goed letten op schone potgrond.

Bij twijfel kun je altijd even met je huisarts overleggen; op Gezondheidsnet vind je ook toegankelijke info over allergieën.

Welke planten doen het goed in de slaapkamer?

Oké, naar het leuke stuk: welke planten passen nou bij een slaapkamer waar je vooral wilt slapen, niet tuinieren?

Makkelijke planten voor mensen zonder groene vingers

Als je denkt: “Alles wat ik aanraak gaat dood”, dan wil je vooral sterke, vergevingsgezinde soorten.

De sansevieria (vrouwentong) is zo’n klassieker. Die vindt het prima om af en toe vergeten te worden. Hij kan tegen droge lucht, heeft niet veel licht nodig en ziet er toch modern uit. Ideaal in een hoekje naast je kledingkast of op de grond naast een dressoir.

Ook de zamioculcas (ZZ-plant) is een fijne kandidaat. Glanzende bladeren, kan goed tegen een beetje verwaarlozing en doet het ook in wat donkerdere slaapkamers nog redelijk.

Een pothos (scindapsus) is weer leuk als hangplant. Je kunt ‘m op een hoge plank zetten, zodat de bladeren omlaag vallen. Dat geeft meteen sfeer, zonder dat je vloer volstaat met potten.

Planten die bijdragen aan een rustige sfeer

Sommige planten hebben gewoon een “kalme” uitstraling. Denk aan een graslelie (chlorophytum) met zijn boogjes bladeren, of een kleine varen die het goed doet op een wat vochtigere plek, bijvoorbeeld als je een en-suite badkamer hebt.

Een andere favoriet in slaapkamers is de aloë vera. Die heeft een strakke, bijna sculpturale vorm en doet het goed in het licht bij het raam. Hij heeft weinig water nodig, wat handig is als je niet elke week met een gieter wilt slepen.

Geurende planten – slim of juist onhandig?

Lavendel wordt vaak genoemd als dé slaapplant. De geur kan inderdaad ontspannend werken. Maar hier komt het “nou ja"-moment: niet iedereen vindt het fijn om de hele nacht een sterke geur om zich heen te hebben. En sommige mensen krijgen juist hoofdpijn van geuren.

Als je lavendel in de slaapkamer wilt, begin dan klein. Zet een plantje op afstand van je bed en kijk hoe je daarop reageert. Merk je dat je rustiger wordt? Mooi. Word je er onrustig of misselijk van, dan is het gewoon niet jouw plant.

Waar zet je planten in de slaapkamer neer?

De plek is bijna net zo belangrijk als de soort.

Niet te vol, niet te dicht op je neus

Een slaapkamer hoeft geen oerwoud te worden. Eén tot drie planten kunnen al een groot verschil maken. Denk aan één grotere plant in een hoek, een middelgrote op een kast en eventueel een hangplant.

Zet planten liever niet direct naast je kussen. Niet omdat het levensgevaarlijk is, maar omdat aarde, kleine beestjes en vocht dan wel heel dicht bij je gezicht komen. Een nachtkastje is prima, maar houd het een beetje schoon en luchtig.

Licht en temperatuur – ook in de slaapkamer belangrijk

De meeste kamerplanten houden van indirect licht. Dus niet pal in de felle middagzon tegen het raam aan, maar een beetje ernaast. In veel Nederlandse slaapkamers is het licht vrij beperkt, zeker met verduisterende gordijnen. Dat maakt schaduwplanten extra handig.

Let ook op tocht. Een plant die precies in de koude luchtstroom van een kiepraam of airco staat, gaat vaak kwakkelen. En een plant die pal boven de radiator staat, droogt snel uit.

Hoe houd je je slaapkamerplanten gezond zonder gedoe?

Je wilt geen extra zorgproject, je wilt rust. Dus hoe zorg je dat je planten niet na drie weken moedeloos hangen?

Water geven zonder stress

De meeste kamerplanten gaan eerder dood door te veel dan door te weinig water. In de slaapkamer – waar het vaak wat koeler is – verdampt water langzamer. Dus kun je beter iets te weinig dan te veel geven.

Een simpele truc: steek je vinger een paar centimeter in de aarde. Voelt het nog vochtig? Wachten. Voelt het droog aan? Dan mag er water bij. Je hoeft geen schema te hebben met dagen en tijden; kijk gewoon even.

Schimmel en beestjes voorkomen

In een koele slaapkamer met weinig luchtcirculatie kan potgrond sneller schimmel ontwikkelen. Dat ziet eruit als een wit waas op de aarde. Niet meteen paniek, maar fris is anders.

Je kunt dit beperken door:

• Niet te veel water te geven.
• Een laagje hydrokorrels bovenop de aarde te leggen.
• Af en toe het raam open te zetten, ook in de winter, al is het maar tien minuten.

Zie je kleine vliegjes (varenrouwmugjes)? Laat de aarde dan wat langer opdrogen en vervang eventueel de bovenste laag potgrond.

Planten en je slaapritueel – zo gebruik je ze slim

Planten zijn niet alleen decoratie; je kunt ze ook actief betrekken bij je avondroutine.

Stel je voor: je doet ‘s avonds de lampen wat zachter, trekt je pyjama aan en loopt even naar je plant in de hoek. Je haalt een doekje over de bladeren, geeft een klein beetje water of draait de pot een kwartslag zodat hij rechter groeit. Klinkt misschien tuttig, maar zo’n klein verzorgingsmomentje kan je brein helpen schakelen van “doen” naar “zijn”.

Sommige mensen zetten een plant bewust in hun kijklijn vanuit bed. In plaats van naar de kledingberg op de stoel te staren, zie je groen. Dat helpt om de slaapkamer meer als rustplek te ervaren en minder als opslagruimte.

Wanneer zijn planten in de slaapkamer géén goed idee?

Er zijn situaties waarin je beter even kunt wachten.

Als je slaapkamer erg vochtig is (schimmelplekken, klamme muren), dan is het slimmer om eerst het vochtprobleem aan te pakken. Planten kunnen dat niet oplossen en soms zelfs verergeren.

Heb je ernstige allergieën of astma, en merk je dat je klachten toenemen? Dan is het logisch om kritisch te zijn. Overleg eventueel met je arts of longverpleegkundige. Informatie over astma en luchtwegen vind je bijvoorbeeld bij de Hersenstichting en op Thuisarts.nl.

En als je gewoon totaal geen zin hebt in verzorgen? Dan kun je ook kijken naar alternatieven: een mooie poster met botanische prints, droogbloemen (als je daar niet van gaat niezen) of een enkele sterke plant die weinig aandacht nodig heeft.

Kleine groene stapjes richting een fijnere slaapkamer

Je hoeft niet morgen je hele slaapkamer te verbouwen. Begin klein. Eén plantje op je nachtkastje of een sansevieria in de hoek is al een stap.

Merk je dat je het prettig vindt om wakker te worden met een beetje groen om je heen? Dan kun je er rustig eentje bij zetten. Merk je dat je er alleen maar stress van krijgt? Dan weet je ook genoeg: planten horen dan gewoon niet in jouw slaapkamer, en dat is ook helemaal oké.

Uiteindelijk draait een goede slaapkamer om hetzelfde: jij moet er kunnen landen. Als een paar planten je helpen om je kamer minder “functioneel” en meer “van jou” te maken, dan is dat een simpele, betaalbare manier om je slaapomgeving op te waarderen.

Veelgestelde vragen over planten in de slaapkamer

1. Is het gevaarlijk om met veel planten in één slaapkamer te slapen?
In een normaal geventileerde slaapkamer is dat niet gevaarlijk. Planten gebruiken ‘s nachts wel wat zuurstof, maar dat is verwaarloosbaar vergeleken met wat mensen verbruiken. Zorg wel voor goede ventilatie, met of zonder planten.

2. Kunnen planten mijn slaapproblemen oplossen?
Planten zijn geen medicijn tegen slapeloosheid. Ze kunnen wel bijdragen aan een rustiger, prettiger omgeving, en dat helpt sommige mensen om makkelijker in slaap te vallen. Bij serieuze slaapproblemen is het verstandig om verder te kijken, bijvoorbeeld via informatie op slaapwebsites of in overleg met je huisarts.

3. Welke planten zijn het meest geschikt voor een donkere slaapkamer?
Sterke schaduwplanten zoals sansevieria, zamioculcas en sommige varens doen het relatief goed in minder licht. Helemaal zonder daglicht redden planten het niet, maar in een kamer met een klein raam of veel schaduw kunnen deze soorten het best wel lang volhouden.

4. Hoe vaak moet ik slaapkamerplanten water geven?
Dat hangt af van de soort, de grootte van de pot en de temperatuur in de kamer. In een koele slaapkamer is één keer per week vaak al genoeg, soms zelfs minder. Controleer altijd eerst de aarde met je vinger: pas water geven als de bovenlaag droog aanvoelt.

5. Zijn er planten die ik beter kan vermijden in de slaapkamer?
Planten met veel stuifmeel of sterke geuren kunnen lastig zijn als je gevoelig bent voor allergieën of snel hoofdpijn krijgt. Ook zeer dorstige planten die constant vochtige aarde nodig hebben, zijn in een koele slaapkamer soms minder handig vanwege schimmelvorming in de potgrond.

Voor meer algemene informatie over slaap en gezondheid kun je bijvoorbeeld kijken op:

• Slaapinstituut
• Gezondheidsnet – Dossier slapen
• Thuisarts – Slaapproblemen